Fairtrade koffie

Inhoudsopgave

2.1 Minimumprijs
2.2 Fairtrade premie
2.3 Sociale en milieucriteria

Is fairtrade speciality coffee wel mogelijk?

1. Waarom is fairtrade koffie nodig?

Voor ontwikkelingslanden is koffie na olie het meest waardevolle exportproduct. Over de hele wereld verdienen maar liefst 125 miljoen mensen hun geld met het telen van koffiebonen. De meeste koffieboeren leven onder de armoedegrens van $2 per dag. Het doel van fairtrade koffie is een duurzame keten waarbij ook de belangen van de koffieboeren worden behartigd.

Fairtrade koffie is het bevorderen van de duurzame ontwikkeling in de internationale koffiehandel, met name vanuit de arme landen naar de rijke landen. Fairtrade handel of eerlijke handel wil zeggen dat de koffieboeren een eerlijke prijs krijgen voor hun producten. Een prijs die in verhouding is met de werkelijk productiekosten. Op deze manier verwerven koffieboeren in ontwikkelingslanden een betere plek in de handelsketen. Zo krijgen ze een betrouwbaar inkomen en kunnen ze leven en duurzaam investeren in hun onderneming. Ze kunnen zichzelf ontwikkelen en een toekomst geven aan hun kinderen en de gemeenschap. Want naast de koffieboeren hebben ook de arbeiders op de koffieplantage een beter leven en meer zekerheid. Maar hoe werkt het fairtrade systeem?

2. Hoe werkt fairtrade koffie?

Fairtrade koffie is gebaseerd op 3 pijlers: een minimumprijs, een fairtrade premie en sociale en milieucriteria.

2.1 Minimumprijs

Voor koffie met een fairtrade keurmerk wordt een minimumprijs betaald. Deze handelsvoorwaarden beschermen de koffieboer en zijn arbeiders tegen de koffie prijsschommelingen op de wereldmarkt. Het is een soort zekerheidsvangnet. Het kan gebeuren dat de wereldmarktprijs daalt onder de minimumprijs, maar dan is de koffie verzekerd van zijn minimumprijs. Is de wereldmarktprijs hoger dan de minimumprijs, dan ontvangen de coöperaties tenminste de hogere wereldmarktprijs. Wij als consument betalen uiteindelijk iets meer voor fairtrade koffie. De prijs van koffie wordt bepaald door verschillende factoren.

2.2 Fairtrade premie

Bovenop de minimumprijs ontvangen coöperaties een fairtrade premie. De koffieboeren beslissen democratisch waar zij deze premie aan besteden. De premie wordt voornamelijk gebruikt voor de bedrijfsontwikkeling van de boeren zoals betere oogsttechnieken en een efficiëntere washing van de koffiebonen. Dus alles wat te maken heeft met infrastructuur om tot meer kwaliteit, hogere opbrengsten en vooral betere koffiebonen te komen. De fairtrade premie is er ook voor de arbeiders op de koffieplantages. Deze komt ten goede aan gemeenschapsprojecten zoals gezondheidszorg en onderwijs.

2.3 Sociale en milieucriteria

Fairtrade staat ook voor duurzame bedrijfsvoering. Daarom moeten de koffieboeren en de coöperaties aan bepaalde eisen voldoen. De basis van deze duurzame bedrijfsvoering is respect voor de arbeidsrechten, een milieuvriendelijke teelt en een transparante, democratische werking van de koffie coöperaties.

3. Is fairtrade koffie wel zo eerlijk?

Als de koffieprijs extreem hoog is dan komen fairtrade organisaties zoals Max Havelaar in de problemen. De koffieboeren coöperaties profiteren op dat moment van de hoge marktwaarde van koffie. Dat doen ze zonder zich aan de sociale en milieucriteria fairtrade regels te houden. Op dat moment is er te weinig fairtrade koffie om aan de vraag te voldoen. Om aan die vraag te voldoen, is een bedrijf zoals Max Havelaar genoodzaakt om gewone koffie toe te voegen aan haar “fairtrade” koffies. Dit heeft negatieve gevolgen voor het imago van fairtrade en zorgt voor veel kritiek.

4. Kritiek op fairtrade koffie

Door de hoge koffieprijs komt fairtrade koffie in een ander daglicht te staan en krijgt het veel aandacht in de pers, want ja, is fairtrade koffie wel eerlijk? Is het bij een hoge koffie wereldmarktprijs nog wel eerlijke koffie? Onder de titel “Wat is eerlijk?” schreef journalist Bart Croughs een boeiend artikel in de HP/De Tijd. Hij kijkt er op een heel andere manier naar, want volgens Croughs zijn het juist de regels van de lokale overheden die zorgen voor oneerlijkheid. Met de fairtrade minimumprijs betalen de boeren de onmenselijk hoge belastingen en extreem hoge rentes op leningen, opgelegd door deze lokale overheden. Hoezo een beter leven voor de koffieboeren? Hiermee wordt volgens nog volgens Croughs een oneerlijk systeem in stand gehouden. Er is alleen toekomst voor fairtrade organisaties met een meer transparante berekening en beschrijving van het begrip “eerlijke koffieprijs”.

Het beloven van een minimumprijs zorgt op de lange termijn niet voor een duurzame hogere levensstandaard. Het zal er wel voor zorgen dat we onze koffie in de toekomst kunnen blijven drinken.

Het is veel slimmer voor de koffieboeren om zich te gaan focussen op de kwaliteit. Zo kunnen ze zich onderscheiden en zelf een hogere prijs vragen. Want gaan fairtrade en speciality coffee wel samen?

5. Is fairtrade speciality coffee wel mogelijk?

Fairtrade koffie is spijtig genoeg gericht op massaproductie. Want de gegarandeerde fairtrade minimumprijs is nog steeds extreem laag. Het fairtrade systeem zegt niets over de kwaliteit, het heeft er zelfs een averechts effect op. Speciality coffee is een heel ander marktsegment waar de prijs wordt bepaald op basis van de kwaliteit. Met andere woorden, als de koffieboer zich focust op de kwaliteit van zijn koffiebonen, dan zal hij met gemak een veel hogere prijs kunnen vragen dan de fairtrade minimumprijs. Er is dus een hele andere manier om de koffieboer een eerlijke prijs te geven, namelijk rechtstreeks handelen met de koffieboer. Want in de koffiewereld is dat de enige garantie voor kwaliteit.

De koffiebrander onderhandelt rechtstreeks met de koffieboer en spreekt een prijs af die sowieso veel hoger is dan de fairtrade minimumprijs. Voor deze prijs vraagt de koffiebrander garanties over de kwaliteit. Bijvoorbeeld bij het oogsten van koffiebessen. Alleen de rijpe vruchten worden geplukt, en niet zoals bij massaproductie waar zowel rijpe als niet-rijpe koffiebessen tegelijkertijd worden gestript. Dit is de meeste transparante manier van samenwerken tussen de koffieboer en -brander. Op de traditionele koffiemarkt is er geen plaats voor deze manier van handelen omdat alles draait rond de beste prijs voor zoveel mogelijk koffie, waarbij kwaliteit totaal ondergeschikt is. Speciality coffee is voor nu en voor de lange termijn een win win voor de koffieboer, de -brander en de -liefhebber.

Wil je meer weten over fairtrade koffie? Stel hieronder je vraag of klik door op de vele links, want op friends of coffee lees en leer je alles over koffie!